بیماری لیستریوز دام

علائم، علت و درمان بیماری لیستریوز در دام

لیستریا یک میکروب بی هوازی است که پس از سرکوب سیستم ایمنی بدن، دام را درگیر می کند. این عارضه بیشتر حاصل مصرف بیش از اندازه علوفه فاسد می باشد. با توجه به اینکه عامل انتقال و ابتلا به این میکروب مربوط به منبع غذایی است لیستریوز دارای گستردگی بالایی میان گاو، گوسفند و بز می باشد. در واقع عامل بیماری لیستریوز دام انگل داخل سلولی است که پیش از ضعیف کردن بدن دام را از پا نمی اندازد و نشانه ها را بروز نمی دهد.

شیوع لیستریوز در گاو و گوسفند

انگل لیستریا در آب، خاک، علوفه و مدفوع حیوانات مبتلا وجود داشته و در صورت عدم رعایت بهداشت در گاوداری ها این میکروب به آسانی منتقل می شود. دیگر عوامل انتقال لیستریا عبارتند از :

• مدفوع
• ادرار
• جنین سقط شده
• ترشحات رحمی
• بند ناف (انتقال انگل از مادر به جنین)
• شیر (به این شکل که بره از شیر مادر آلوده تغذیه می کند.)

انتقال بیماری لیستریوز دام به دو شیوه احشایی و عصبی صورت می گیرد. به این منظور که از طریق شبکه های عصبی یا گوارش، گاو و گوسفند را درگیر می کند. در انتقال عصبی، چشم دام به میکروب آلوده شده و انگل داخل سلول های مغز رشد می کند. اما در انتقال احشایی دام از طریق بلع مبتلا شده و عوارض جانبی آن از طریق جریان خون نمایان می شوند.

شیوع بیماری لیستریوز در گاو و گوسفند

سرکوب ایمنی بدن دام با لیستریا

همانطور که اشاره کردیم این انگل، درون سلولی بوده و در ماکروفاژ سلول تکثیر می یابند. ماکروفاژ، یک سلول ایمنی در بدن پستانداران است که در سلول های بدن نقش ضد التهابی دارد. التهاب نتیجه واکنش و تحریک دستگاه ایمنی می باشد، در نتیجه ماکروفاژ به عنوان عضو ضد التهابی سلول در برابر تحریکات ایمنی برانگیخته می شود.

لیستریا نیز به اینگونه بدن دام را درگیر می کند که در ماکروفاژ تکثیر یافته و همزمان با برانگیخته شدن آن، واکنش ایمنی را سرکوب می کند. طی این فرایند در گذر زمان بدن دام ضعیف شده و علائم لیستریوز نمایان می شوند.

به همین خاطر است که می گوییم بیماری لیستریوز دام ابتدا بدن را ضعیف کرده و سپس نشانه های آن مشاهده می شوند. چرا که فرایند ذکر شده کمی زمان بر می باشد.

علائم و عوارض بیماری لیستریوز دام

در راستای تشخیص بیماری لیستریوز دام باید عوارض و علائمی که در ادامه به آنها اشاره می کنیم توجه کنید.

• گیجی و در نتیجه انجام حرکات چرخشی و جدا شدن از سایر دام ها
• کوری ظاهری (به این منظور که در معاینه فلج عصب چشم مشاهده نمی شود.)
• تب مالت که با سقط جنین نیز همراه است.
• مشاهده علائم هاری که به دو شکل خشمگین و خاموش نمایان می شود. قطع شیردهی، بی اشتهایی، تب و … از نشانه های هاری در گاو و گوسفند هستند.
• آبسه یا دمل های مغزی

بیان علائم و عوارض بیماری لیستریوز دام

روش های پیشگیری از بیماری لیستریوز دام

این بیماری آلودگی گسترده ای دارد و از آنجا که دوره نهفتگی آن طولانی است به سرعت شیوع می یابد. در نتیجه بهترین راه برای جلوگیری از ضرر اقتصادی برای دامداران پیشگیری از ابتلا می باشد. با رعایت موارد زیر تا حدی می توان از شیوع بیماری میان گاو و گوسفند ها جلوگیری کرد.

• واکسیناسیون دام ها
• رعایت بهداشت در سیلو و دامداری
• در نظر گرفتن سیلوی مرغوب با PH اسیدی
• اضافه کردن دانه های ذرت نرسیده به سیلو
• تغییر برنامه ریزی شده مواد غذایی و کاهش غذای سیلو

درمان لیستریوز گاو و گوسفند

بیماری لیستریوز دام با دریافت تتراسایکلین بهبود می یابد. باید با تجویز و تحت نظر دامپزشک تزریق وریدی یا سیاهرگی این دارو انجام شود. پس از تشخیص و درمان یکی از دام ها یا حتی مرگ آن به سرعت می توان بیماری را در سایر دام ها کنترل و درمان کرد.

درمان بیماری لیستریوز گاو و گوسفند

نتیجه گیری

بیماری لیستریوز دام که میان انسان و گاو و گوسفند مشترک است یک عارضه عفونی و انگلی می باشد که فعالیت درون سلولی داشته و ایمنی سلول های بدن را کاهش می دهد. باکتری لیستریا در شیر، ترشحات دهانی، علوفه فاسد و قلیایی وجود دارد. بیماری لیستریا در دام عارضه ای واگیردار بوده و به راحتی قابل پیشگیری می باشد. راه های پیشگیری آن واکسیناسیون، رعایت بهداشت، کاهش ذخیره سیلو و و میزان اسیدیته آنها، اضافه کردن تتراسایکلین به علوفه و … است.

سوالات متداول

1. بیماری لیستریوز دام به انسان نیز منتقل می شود؟
   بله بیماری عفونی و انگلی لیستریوز میان دام و انسان مشترک بوده و از طریق مصرف فرآورده های گوشتی و لبنی منتقل می شود. همچنین ممکن است از سبزیجات آلوده به این انگل نیز انسان ها به لیستریوز یا میکروب لیستریا مبتلا شوند.
2. پاتوژنز چیست؟
   لیستریا عامل بیماری لیستریوز در گاو بوده و پاتوژنز نیز معادل آن در گوسفندان می باشد.
3. ایراد غذاهای سیلو شده چیست؟
   غذاهای سیلو شده با احتمال بالاتری فاسد و قلیایی می باشند که این خود موجب بروز بیماری لیستریوز دام می شود.