بیماری های واگیر دار در دام و انسان
برخی از بیماری های واگیر دار دامی به انسان ها نیز منتقل می شوند. طیف گسترده ای از میکروب ها در دام از طرق مختلف به انسان سرایت می کنند. عموما انسان ها بیماری های دامی را از طریق مصرف گوشت و برخی سبزیجات که مورد مصرف آنها می باشند دریافت می کنند. بیماری های مشترک دام و انسان عوامل بیماری زای مشترکی دارند که با توجه به نوع بیماری می توان از سرایت و شیوع آنها پیشگیری کرد.
عوامل بیماری های مشترک دام و انسان
موارد زیر از عوامل بیماری زایی می باشند که انسان و دام را به صورت مشترک درگیر می کنند. این عوامل با توجه به شدت تکثیر و سیستم ایمنی بدن می توانند کشنده نیز باشند. حتی ممکن است شدت درگیری بدن انسان و دام به این میکروب ها متفاوت بوده و خطر مرگ برای یک نوع بیشتر باشد. در صورتی که بهداشت دامداری برقرار، تمام دام ها واکسینه و سلامت آنها تحت کنترل، روابط آنها با یکدیگر نیز محدود و کنترل شده باشد احتمال شیوع بیماری میان دام ها و انسان ها به حداقل می رسد.
- باکتری
- ویروس
- قارچ
- انگل
بیماری های واگیر دار مشترک دام و انسان
بیماری های کشنده یا قابل درمانی که به صورت مشترک انسان و دام را درگیر می کنند به شرح زیر بوده و شدت آنها در سطوح مختلفی مشخص می شود.
- سیاه زخم
- سالک
- تب مالت
- هاری
- تب خونریزی کریمه کنگو
سیاه زخم از بیماری های مشترک دام و انسان
سیاه زخم از بیماری های عفونی بوده و سرعت شیوع بالایی میان انسان ها دارد به اندازه ای که حتی با لمس و تماس غیر مستقیم نیز منتقل می شود. پس از ابتلا و مشاهده علائم فورا باید برای درمان اقدام کرد چرا که این ویروس به سرعت تکثیر یافته و سمومی آزاد می کند که بسیار خطرساز می باشند. انتقال این بیماری از دام به انسان نتیجه قرار گرفتن در محیط آلوده به این میکروب و مصرف گوشت و شیر دام خواهد بود.
این عارضه در گوسفندان به شاربن نیز معروف بوده و 90 درصد مواقع موجب مرگ دام می شود. تورم شکم، تب، تورم گردن، ادرار خونی و … از علائم بارز این بیماری در دام می باشند. در صورتی که یکی از دام ها به صورت ناگهانی تلف شد حتما سایر گاو و گوسفندها را معاینه و بررسی کنید چرا که یکی از نشانه های آلودگی به ویروس سیاه زخم مرگ ناگهانی و بدون علامت است.
انتقال بیماری سالک به انسان
سالک از شایع ترین بیماری های پوستی بوده و در انسان و دام مشترک می باشد. عامل ابتلا به این بیماری انگل لیشمانیا بوده و موجب عفونت می شود. سالک از بیماری های مشترک دام و انسان بوده و به سرعت شیوع می یابد، عامل انتقال آن حشرات، سرنگ آلوده به انگل، مصرف گوشت دام و … می باشد.
تب مالت بیماری واگیردار در دام و انسان
تب مالت یا بروسلوز عارضه ای است که در دام و انسان موجب سقط جنین می شود. آلودگی این بیماری تا مدت ها در بدن باقی می ماند. به این معنا که پس از سقط برای مدتی ترشحاتی از رحم دفع می شوند که به باکتری بروسلا آلوده بوده و به سرعت محیط را آلوده می کند. در این شرایط این بیماری میان دام و انسان ها به سرعت شیوع می یابد.
توجه داشته باشید که شیر دام های بدون علامت می تواند باکتری تب مالت را به انسان نیز منتقل کند. در نتیجه یکی از عوامل شیوع مصرف لبنیات خام می باشد.
در صورتی که بهداشت محل نگهداری دام کنترل نشود و این باکتری در سطوح و فضای داخل دامداری وجود داشته باشد تمام دام ها و دامداران را نیز مبتلا می کند.
هاری از بیماری های مشترک دام و انسان
عامل ابتلا به هاری ویروس بوده و موجب التهاب مغز می شود. انتقال این بیماری بیشتر از طریق گازگرفتگی توسط سگ مبتلا صورت گرفته و نشانه های ابتلا گزگز و تب در ناحیه گاز گرفتگی می باشد. خشونت، رفتارهای تهاجمی، استفراغ، گیجی و … نیز از دیگر علائم بیماری هاری در انسان می باشند.
لازم به ذکر است که این بیماری تنها میان سگ و انسان تبادل نمی شود بلکه گاو و گوسفندان نیز مستعد آلوده شدن به این بیماری بوده و حتی در شیوع آن نقش به سزایی دارند.
ابتلای دام و انسان به تب خونریزی کریمه کنگو
تب خونریزی از بیماری های واگیر دام و انسان می باشد که با خونریزی شدید همراه است. کریمه کنگو یک بیماری ویروسی بوده و در گزنده، خون، ترشحات بدن دام یا فرد مبتلا، لاشه دام مبتلا مرده و … وجود دارد. با این اوصاف مصرف لبنیات خام و نیش حشرات می توانند موجب انتقال تب خونریزی شوند.
لازم به ذکر است که حرارت می تواند این ویروس را ضعیف کرده و از بین ببرد.
نتیجه گیری
بیماری های ویروسی، باکتریایی، انگلی و قارچی بسیاری در انسان و دام مشترک هستند. هر کدام از آنها از طرق مختلف مانند مصرف لبنیات خام، نیش حشرات، جفت گیری، عدم رعایت بهداشت محل نگهداری دام و … منتقل می شوند. برخی از آنها نه تنها به انسان بلکه به دیگر پستانداران نیز سرایت می کنند.
سوالات متداول
- ممکن است شیرهای پاستوریزه ویروس یا باکتری این بیماری های مشترک را داشته باشند؟
خیر پختن گوشت و پاستوریزه کردن شیر عامل بیماری را از بین می برد. - کنه می تواند انتقال دهنده بیماری باشد؟
بله، برای مثال اصلی ترین عامل شیوع تب خونریزی کنه ها می باشند. - چه کسانی در معرض ابتلا به این بیماری های مشترک دام و انسان می باشند؟
قصابان، کشاورزان، کارکنان کشتارگاه ها و … با خطر ابتلا به بیماری های دامی کشنده مواجه هستند.